«Ο σωστός άνθρωπος κλαίει… Ονειρό μου, η πατρίδα… Είμαι σπουδαστής δημοτικών χορών… Το ρεκόρ μου; Εξι βιβλία τον μήνα». Αυτά και άλλα πολλά από τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΠΑΣΟΚ Πέτρο Ευθυμίου, πρώην υπουργό Παιδείας, ο οποίος εξελέγη πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, και εκμυστηρεύεται την αθέατη πλευρά του στην «Espresso της Κυριακής».
– Ποιος είναι ο ρόλος του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη;
O ρόλος του είναι σημαντικός στον διάλογο μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Είναι ένας οργανισμός συνεργασίας και ασφάλειας στον οποίο διασταυρώνονται οι στρατηγικές των μεγάλων αλλά και οι επιδιώξεις των μεσαίων και των μικρών.
– Πώς νιώθει ένας Ελληνας από το ύψος του προεδρείου;
Ιδιαίτερη τιμή. Βεβαίως, όταν είσαι πρόεδρος σε έναν διεθνή οργανισμό, υπηρετείς τον οργανισμό. Ταυτόχρονα, αναφέρεις την εθνική σου ταυτότητα. Είναι πολύ σημαντικό να συναντάς αρχηγούς και υπουργούς Εξωτερικών ξένων χωρών και μέσα από τα συμφέροντα του διεθνούς οργανισμού να προωθείς και τα συμφέροντα της πατρίδας σου.
– Στα παιδικά σας χρόνια σας περνούσε από το μυαλό ότι θα είχατε τέτοια θέση;
Είχα μια υγιή παιδική ηλικία τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, σε μια οικογένεια μεσαία και προοδευτική. Η καταγωγή μου είναι από τη Θεσσαλία και την Ηπειρο. Γεννήθηκα στη Λάρισα. Η οικογένειά μου είχε την αρετή να συνδέεται στενά με την εκπαίδευση. Ο παππούς μου ήταν σχολάρχης, φίλος και συμμαθητής του Αχιλλέα Τζάρτζανου. Ο πατέρας μου ήταν απόφοιτος Θεολογίας και γενικός διευθυντής του υπουργείου Συγκοινωνιών, η μητέρα μου δασκάλα, η αδελφή μου είναι σήμερα καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο, στο Ιστορικό – Αρχαιολογικό, κι εγώ δίδασκκα για δέκα χρόνια στη μέση εκπαίδευση και δύο χρόνια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
– Στην κοινοβουλευτική συνέλευση όπου προεδρεύετε υπήρξε κάποιος βουλευτής, υπουργός Εξωτερικών, αξιωματούχος που να ειρωνεύτηκε ή να σας ρώτησε πώς η Ελλάδα των Ολυμπιακών κατάντησε η χώρα της χρεοκοπίας;
Οχι, κανείς δεν είπε κάτι απαξιωτικό για την Ελλάδα. Και αυτό εκφράστηκε στην ψηφοφορία για την εκλογή μου. Οι ψήφοι ήταν 132 για μένα και 64 για τον Καναδό γερουσιαστή αντίπαλό μου Κονσίλιο ντε Νίνιο.
– Τι φέρνει την ευτυχία, τα λεφτά ή η δόξα;
Ανήκω στη γενιά που θεωρεί ότι η παρουσία σου στη ζωή συνδέεται με μια αξία: να έχεις προσφέρει, να έχεις δημιουργήσει. Σε αυτήν την εποχή που κυριαρχεί ο κυνισμός και τα αρνητικά πρότυπα που προβάλλουν τα μέσα ενημέρωσης, να μπορέσουμε μέσα από την παιδεία να επαναφέρουμε αυτό το θεμελιακό: ότι το πιο σημαντικό πράγμα για τον άνθρωπο είναι το όνομά του.
– Με ποια σκέψη ξεκινάτε το πρωί; Είστε αισιόδοξος άνθρωπος;
Κάθε βράδυ κλείνω την ημέρα μου βλέποντας πώς είναι η πατρίδα μου. Πάω νοερά ταξίδια και βλέπω πώς είναι η ζωή ενός αγρότη, ενός εργαζομένου, ενός άνεργου. Δεν το κάνω τώρα μόνον ως πολιτικός αλλά το έκανα και ως δημοσιογράφος. Η ευθύνη και των δύο είναι ίδια.
– Γελάτε εύκολα;
Γελάω από την καρδιά μου. Το χιούμορ είναι αναγκαίο για τη ζωή και αυτοπροστατευτικό. Τα άτομα εξουσίας πιστεύουν ότι είναι κάτι το εξαιρετικό. Πρέπει να έχεις χιούμορ για να αναιρείς τον εαυτό σου.
– Κλαίτε εύκολα;
Δεν θα το κρύψω ότι κλαίω ακόμα και σε ταινία ή ντοκιμαντέρ και σε προσωπικές στιγμές. Δεν πιστεύω ότι οι άνδρες δεν κλαίνε. Ο σωστός άνθρωπος πρέπει να μπορεί να κλαίει.
Ενας βιβλιοφάγος που χορεύει τσάμικα
– Το χόμπι σας ποιο είναι;
Το πραγματικό χόμπι μου είναι το διάβασμα. Δυστυχώς, η πολιτική έχει αλλάξει τον ρυθμό μου. Συνήθως, διάβαζα έξι βιβλία τον μήνα.
– Ποιο είναι το αγαπημένο σας βιβλίο;
Διαβάζω κάθε χρόνο Θουκυδίκη και Κύρου Ανάβαση από το πρωτότυπο. Μου αρέσουν οι κλασικοί Τολστόι, Ντοστογιέφσκι Χέμινγουεϊ, οι δοκιμιογράφοι, όπως ο Αλέξ Τοκβίλ, ο Μαξ Βέμπερ, και οι φιλόσοφοι που ίσως δεν συμφωνώ, όπως ο Χάιγκεκ…
– Διαβάζετε ελαφρά βιβλία, όπως αστυνομικά μυθιστορήματα;
Διαβάζω και δεν τα θεωρώ ελαφρά. Εχω μια μεγάλη σειρά από γουέστερν. Το γουέστερν έχει μεγάλη συγγένεια με το έπος. Είναι ο άνθρωπος απέναντι στην ιστορία και τη φύση. Ο καουμπόης είναι ο άνθρωπος που πολεμά το κακό. Το θεωρώ συναρπαστικό. Διαβάζω και επιστημονικής φαντασίας.
– Από τραγούδια;
Κάθε Κυριακή βάζω ένα ποτ πουρί: ποντιακά που μου αρέσουν πάρα πολύ, κρητικά, ηπειρώτικα, ροκ του ’60 και ’70 αλλά και νεότερα, ραπ, χιπ-χοπ. Οχι όμως ποπ, που τη θεωρώ ασήμαντη. Κάνω μαθήματα χορού στο σπίτι εδώ και πέντε χρόνια με φίλους εκπαιδευτές, όχι επαγγελματίες, αλλά ανθρώπους των σωματείων. Η ομορφιά είναι ότι στη Β’ Περιφέρεια Αθήνας υπάρχουν άνθρωποι που αφιερώνονται στα εθνικοτοπικά τους σωματεία. Υπάρχει διευθυντής τράπεζας που είναι χοροδιδάσκαλος ηπειρώτικων χωρών. Οχι για να κερδίζουν χρήματα. Προσπαθώ να μάθω ποντιακούς χορούς, αλλά δεν θα σηκωθώ ποτέ. Τα καταφέρνω καλύτερα στα ηπειρώτικα και τα τσάμικα.
– Ζεϊμπέκικο;
Το χορεύω πολύ σπάνια. Τελευταία φορά ήταν όταν απολύθηκα από τον Στρατό. Πέρασα δύσκολη θητεία, γιατί υπηρέτησα το 1979 – 1980 με υπουργό Αμυνας τον αείμνηστο Ευάγγελο Αβέρωφ. Και επειδή είχα ασκήσει πολύ σκληρή κριτική στον Αβέρωφ προσωπικά, με έδιωξαν από το πυροβολικό και κατέληξα τυφεκιοφόρος εφοδιασμού μεταφορών στη Δαδιά Σουφλίου. Ηταν υπέροχη και δύσκολη εμπειρία. Οταν απολύθηκα το 1980, ήταν η τελευταία φορά που χόρεψα ζεϊμπέκικο στην ταβέρνα, στο κέντρο του χωριού, με ένα τραγούδι της Χαρούλας Αλεξίου. Ημασταν είκοσι πέντε παιδιά στη γραμμή απολύσεως και κάναμε γλέντι ανεπανάληπτο. Το ζεϊμπέκικο πρέπει να σου βγαίνει, δεν είναι χορός επίδειξης, είναι χορός έκφρασης. Από τότε δεν έχω χορέψει ποτέ δημόσια, αλλά έχω χορέψει πολλές φορές στο σπίτι.
– Πείτε μου για την οικογένειά σας…
Είμαι σε δεύτερο γάμο με τη δημοσιογράφο Αναστασία Παρετζόγλου, έχουμε έναν γιο, τον Παύλο, είκοσι ενός ετών και από τον πρώτο μου γάμο μια όμορφη κόρη, την Γκόλφω. Στην οικογένειά μου συγκαταλέγω την αδελφή μου με τα δύο παλικάρια της, τα ανίψια μου. Εχω το προνόμιο στη Λάρισα να έχω τριάντα δύο πρωτοξάδερφα!
– Πείτε μου δύο λέξεις που σας εκφράζουν.
Αξιοπρέπεια και τιμή.
«Δύσκολη η ζωή με 600 ευρώ»
– Η αποτροπή της χρεοκοπίας λοιπόν είναι οι περικοπές μισθών και συντάξεων; Εσείς μπορείτε να ζήσετε με 1.100 ευρώ που παίρνει ο δημόσιος υπάλληλος ή με 600 ευρώ που παίρνει ο συνταξιούχος;
Είναι απίστευτα δύσκολη η ζωή με αυτά τα ποσά. Ποτέ δεν είπε η κυβέρνηση ότι η λύση των προβλημάτων είναι η περικοπή μισθών και συντάξεων. Αυτό είναι ένα μέσο που πρέπει να έχει ημερομηνία λήξεως στο τέλος του μνημονίου. Ο στόχος είναι η αναδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού της χώρας, η παραγωγή υγιούς πλεονάσματος, ώστε να μην εξαρτάται από τα δανεικά.
– Ως βουλευτής λαμβάνετε γύρω στα 100.000 ευρώ τον χρόνο; Πόσα κόπηκαν;
Κόπηκε γύρω στο 22%. Δεν πήραμε επίδομα άδειας καλοκαιριού υύτε ένα ευρώ.
– Εσείς τι κόψατε από έξοδα;
Πάρα πολλά από το γραφείο και σκέφτομαι να μετακομίσω σε ένα μικρότερο. Είναι στη Σίνα και Σκουφά γωνία, με ένα δυσβάστακτο ενοίκιο. Με τα νέα δεδομένα θα ζητήσω μια ουσιώδη διαφορά στο ενοίκιο. Αν δεν δεχθεί, θα μετακομίσω.
Του ΚΩΣΤΑ ΜΑΡΔΑ
Συνέντευξη στην εφημερίδα Espresso